8 HAZİRAN DÜNYA “NASH” GÜNÜ

TÜRK KARACİĞER VAKFI BASIN DUYURUSU

(NASH: Non-Alcoholic Steato-Hepatitis”)
Türkçesi “Alkol Dışı Karaciğer Yağlanması ve İltihabı”…

Başlıca şişmanlık (fazla kilolu ve daha riskli olanı obez olmak), sıklıkla şişmanlıkla alakalı olan Tip 2 Diyabetes Mellitus ve bu hastalarda daha sık ve belirgin olan hiperlipidemi NAFLD (“NonAlcoholic Fatty Liver Disease”), Türkçesi ADYKH (Alkol Dışı Yağlı Karaciğer Hastalığı) ve NASH’in başlıca nedenleri ve aynı zamanda eşlik edenleridir.

• Alkol dışı sebeplerle oluşan karaciğer yağlanması ve buna bağlı karaciğer iltihabı, siroz ve karaciğer kanseri ve bunlar için yapılan karaciğer naklinin dünyada en sık sebebi olma yolundadır...
• Alkol dışı diyebilmek için hiç alkol alınmaması veya özellikle alkol alışkanlığının yaygın olduğu ülkeler ve bölgelerde günlük alkol alımının 20-30gr. ın altında olması ölçütü önerilmektedir.
• Türkiye’de hala en sık siroz ve karaciğer kanseri sebebi hepatit B virusudur. Karaciğer yağlanması diğer etkenleri geçerek ikinci sıraya yerleşmiştir.

DÜNYAYI BEKLEYEN BÜYÜK TEHLİKE!

• Son epidemiyolojik veriler erişkin dünya nüfusunun %30’unda NAFLD varlığını, yine erişkinlerin %5-6’sında ise NASH olduğunu göstermektedir.
• NAFLD hastaları daha selim bir seyir gösterir. Siroz ve karaciğer kanseri riski %3-5 civarındadır.
• NASH hastalarında %20-30 sıklığında siroz ve karaciğer kanseri gelişmesi riski vardır.
• Ülkemizde hepatit B virusu infeksiyonu sıklığının %2-3 arasında olduğunu kabul edersek, %5-6 civarında NASH sıklığının ne kadar ciddi bir risk oluşturduğunu görürüz.

 NASH/Siroz ve Karaciğer Nakli

• Ülkemizde karaciğer nakillerinin %80’den çoğu canlı vericili karaciğer naklidir. Alıcının her bir kilogramı için 1gr karaciğer dokusu ihtiyacı söz konusudur. Yani 100kg bir alıcıya 1kg karaciğer gerekir. Bu boyutta sağ lob vericisi bulmak zordur.
• Batı ülkeleri ve Amerika’da nakillerin >%90 kadaverik organ (karaciğerin tamamı) ile olduğundan bu sorun söz konusu değildir.
• İdeali nakil adaylarının uygun diyet ve egzersiz programları ile kilo vermelerinin sağlanmasıdır.

 NAFLD/NASH SEBEPLERİ (ETİYOLOJİ)

• Yağlı karaciğer hastalığının ve buna bağlı karaciğer sirozu ve kanserinin en sık sebebi şişmanlıktır. Şişmanlık yağlı karaciğer hastalığının diğer sebepleri olan insülin direnci, tip 2 diyabetes mellitus ve hiperlipideminin de en sık sebebi veya yandaşıdır.
• Dünyada şişmanlık oranının en yüksek olduğu ülkelerden birisi Türkiye’dir. Kuzey Amerika ve Oratoğu ülkeleri ile birlikte şişmanlık, fazla kilolu (“overweight”) oranı %60-70 arasında, obezite (ileri şişmanlık) ise %35-40 civarındadır. Yağlı karaciğer hastası olanların %50-60’ında Tip 2 Diyabetes Mellitus ve %70’inde hiperlipidemi (kolesterol ve/veya trigliserid yüksekliği) vardır.
• Normal veya normale yakın kilolu bir grup NASH (%5) yukarda sayılan etmenlerin hiç biri olmadan da yağlı karaciğer hastalığı olabilir. Zayıf (“Lean”) NASH hastaları denen bu grupta metabolik olarak obez olma özelliği söz konusudur.

NE YAPILMALI

• Obezite, İnsülin direnci, Tip 2 Diayabetes Mellitus, Hiperlipidemi ve Yağlı Karaciğer Hastalığı sebebi olacak diğer etmenlerle mücadele edilmelidir.
• En etkili yöntem düzenli egzersiz ve Akdeniz tipi diyet/beslenme ile sürdürülebilir bir zayıflama sağlamaktır.
• Çok sayıda diyet rejimleri önerilebilir. Sonuç olarak alınan enerjiden daha fazla kalori harcanırsa kilo kaybı sağlanır.
• Mevcut kilolarının >%7-10’u kadar kilo veren hastalarda fibrozis ve iltihap geriler. Kilo kaybının idamesi ve diyetin sürdürülebilir olması önemlidir.
• NASH hastalarında karaciğer sirozuna ilerlemeyi önlemek için çok sayıda ilaç geliştirme çalışmaları devam etmektedir.
• Statinler, metformin ve antioksidan ilaçlar yararlıdır.
• İnsülin direnci ve Diyabetes Mellitus tedavisi eksiksiz yapılmalıdır. Metformin yararlı bir ilaçtır.
• Günde 3 kap kahve önerilir. Siroz ilerlemeyi ve kanser gelişimini önleyici etkisinden bahsedilmektedir.
• Mevcut hastaların tedavisi yanı sıra, çocuklar ve gençler başta olmak üzere toplumun tamamı sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz konusunda eğitilmesi ve teşvik edilmelidir.

Prof.Dr. Yılmaz Çakaloğlu
Türk Karaciğer Vakfı Başkanı