Dünya hepatit günü için 28 Temmuz tarihinin seçilmesinin nedeni, 1960’lı yıllarda hepatit B virusunun keşfi ve daha sonra aşısının geliştirilmesi çalışmalarının başındaki kişi olan Nobel Tıp Ödülü sahibi Profesör Baruch Samuel Blumberg’in doğum günü olmasıdır.
DURUM TESPİTİ
- Dünyada 1.1 milyon, Türkiyede yaklaşık 15-20 bin kişi her yıl hepatit B ve hepatit C’ye bağlı karaciğer sirozu ve karaciğer kanserinden ölüyor.
- Araştırmalar insanların en az yarısının hepatit B ve hepatit C’nin en önemli karaciğer kanseri sebebi olduğunu bilmediklerini göstermektedir.
- Hepatit B ve hepatit C hastalarında kanser gelişme riski, günde bir paket sigara içen insanlardaki kanser riskine eşit hatta daha fazladır.
- Gerekli önlemler alınmaz ise hepatit B ve hepatit C’ye bağlı ölümler artacak, 2040 yılında “HIV, sıtma ve tüberküloza” bağlı toplam ölüm sayısını aşacaktır.
- Halbuki her iki infeksiyonun tanısı çok kolay ve tedavisi mümkün.
- Hepatit B için koruyucu, etkili ve güvenilir aşılar var. • Hepatit B hastaları için güçlü antiviral etkili ilaçlarla tedavi mevcut.
- Hepatit C tedavisi tıp tarihinin en başarılı öykülerinden birisi. Ağızdan alınan ilaçlarla virusu yok eden kalıcı tedavi (kür) hemen her hastada mümkün.
- Sosyal Güvenlik Kurumu uzman doktor (Gastroenteroloji veya İnfeksiyon Hastalıkları uzmanı) raporu ile bu ilaçları ücretsiz sağlamaktadır.
- Hedef dünyada ve ülkemizde hepatit B ve hepatit C hastalarının hepsine tanı koymak ve gereken hastaların tamamını tedavi etmektir.
- Erken tanı ve tedavi sayesinde siroz ve karaciğer kanseri gelişmesi önlenecek ve insanlarımız normal yaşamlarına devam edecektir.
- Dünya Sağlık Örgütü ile birlikte ülkemizde T.C.Sağlık Bakanlığı ve başta Türk Karaciğer Vakfı (TKCV) ve Hep-Yaşam Derneği olmak üzere viral hepatitle ilgilenen STK’lar bu konuda başlatılan “Viral Hepatitlerin Eliminasyonu’ 2030” kampanyasına büyük destek vererek katıldılar.
- Maalesef hala dünyada ve Türkiye’de viral hepatitli hastaların en az %80’i hastalığından habersiz. Bu hastalar uzun vadede siroz ve kanser olma riski altındadır ve aynı zamanda başkaları için bir bulaş kaynağıdır.
SONUÇ:
-
- Her türlü tedavi olanaklarına sahibiz,
- Ülkemizin her köşesinde yapılan testler ile kolayca hepatit B ve C tanısı konabilir.
- Buna rağmen tedavi alması gereken hastaların sadece %10-20’sine ulaşabilmiş durumdayız. Daha çok hastaya tanı koymalıyız.
- Herkes, öncelikle erişkinler mutlaka hepatit B ve C testlerini yaptırmalı, testi pozitif olanlar uzman hekime başvurmalı ve gerekiyorsa tedavi olmalıdır.
- Erken tanı ve tedavi siroz ve kanser gelişimini önler, yaşam kurtarır.
- Ülkemizde yaklaşık 2,5 milyon HBV’li, üçyüz bin kadar HCV’li hasta vardır.
- “HAYDİ TÜRKİYE, HERKES HEPATİT B ve HEPATİT C TESTLERİNİ YAPTIRSIN, TANI KONMAMIŞ ve TEDAVİ EDİLMEMİŞ HEPATİTLİ HASTA KALMASIN”…
- “VİRAL HEPATİT BEKLEYEMEZ, BEKLEMEZ, HEMEN HAREKETE GEÇMELİYİZ” Dünyada 300 milyon hepatit B’li, yaklaşık 50 milyon hepatit C’li insan var. Sadece Hepatit B’li hastalarda görülen Delta hepatiti (Hepatit D) olan hasta sayısı ise 15-20 milyon civarındadır. Hepatit C ve hepatit B’nin ilaçla tedavisi sağlandıktan sonra hepatit D hastaları için de yeni ilaçlar söz konusudur.
- Viral hepatitlerle mücadelede en etkili silahlarımız aşılardır. Halen ülkemizde hepatit B ve hepatit A aşıları yaygın olarak yapılmaktadır. Öncelikli olan ülkemizde kronik viral hepatit, karaciğer sirozu ve karaciğer kanserinin en sık sebebi olan hepatit B’ye karşı topyekün bir aşılama uygulanmasıdır. Hepatit C için geliştirilmiş bir aşı yoktur. Ancak mevcut ağız yolu ile alınan ilaçlarla %100’e yakın oranlarda küratif (kesin ve kalıcı) tedavi sağlanabilmektedir.
HEPATİT B AŞISI
- Hepatir B aşısı ülkemizde yenidoğan her bebeğe yapılmaktadır.
- İlk ve ortaöğrenimdeki çocuklar ve adölesanlara (13-19 yaş) yapılmaktadır.
- Risk gruplarında yer alan (sağlık personeli, immun sistemi baskılanmış olanlar, damar içi uyuşturucu kullananlar ve korunmasız riskli cinsel ilişkide bulunanlar gibi) erişkinlere aşı yapılır.
- Riskli grupta olmayan erişkinlere isteğe bağlı olarak aşı yapılır.
Prof. Dr. Yılmaz ÇAKALOĞLU
TKCV Başkanı
EK BİLGİLER
1) Hepatit B’li insanların yaşadıkları sosyal ve toplumsal sorunlar
-Her türlü sporu yapabilir, bireysel ve takım oyunu şeklindeki her türlü sportif aktiviteye kısıtlamasız katılabilir. Başkalarına bulaşabilir düz mantığı ile engellemelere maruz kalmaları bilimsel gerçeklere ve insan haklarına ve mevcut hukuk kuralarına aykırıdır, yersizdir…
-Yüzme havuzlarında ve spor salonlarında hepatit B bulaşmaz…
2) Hepatit B’li kadınlar veya erkekler her işte çalışabilir. Sadece hepatit B’nin sebep olduğu karaciğer hastalığının ilerlemiş olduğu (siroz ve ileri evre siroz) durumlarda fizik kapasitesinin elverdiği işleri yapabilir. Kısıtlama nedeni karaciğer hastalığını veya karaciğer fonksiyonlarının derecesi ile ilgilidir. Hepatit B’li olması değildir.
3) Hepatit B için doğru yanlış, yerli yersiz bir çok farklı ortamda (evlilik öncesi, askerde, spor kulüplerinde, sosyal tesislerde vb) taramalar yapılmaktadır. Burada amaç hepatit B’li insanlara kısıtlama getirmek olmamalıdır. Bu durum olumlu anlamda kullanılmalı, hepatit B’li insanların uzman doktora başvurup tedavi olmaları ve kendileri ve çevreleri için risk faktörü olmaktan çıkmaları sağlanmalıdır. Bu da gerekiyorsa ilaçla tedavi ve yakınlarının aşılanması ile olur.
4) Dünyada artık her türlü sportif aktivitede kanayan yarası veya travması olanlar varsa müsabaka hemen durdurulmakta veya ilgili kişi saha kenarına alınmakta kanama durdurulup iyice temizlenip tıbbi bandajlama yapıldıktan sonra sahaya alınmaktadır.
5) Heptit B’li kişilerin aynı evi paylaştıkları arkadaşları, partnerleri veya aile üyeleri mutlaka hepatit testlerini yaptırmalı, aşı olması gerekenler hepatit B’ye karşı aşılanmalıdır.
6) Hepatit B’li kişilerle aynı evde yaşamak, aynı işyerinde çalışmak, yemek içmek, delici-kesici-vücuda nüfuz edici (traş bıçağı, tırnak makası, diş fırçası vb eşyalar) olmayan eşyaları kullanmakla bulaşma olmaz. Kan dışındaki diğer vücut salgıları ile hepatit B’nin bulaştığına dair kanıt yoktur.
HER TÜRLÜ İMKANA SAHİBİZ, HİÇ BİR EKSİĞİMİZ YOK MU?
Vardır tabi. Ama zamanla hepsi tek tek gideriliyor, sorunlar çözülüyor.
-Yakın zamana kadar bir kez hepatit C tedavisi alan; cevapsız kalan veya nüks eden hastalarda yeni ilaçlarla tekrar tedavi yapılamıyordu. Bu sorun giderildi.
-Hepatit C’li hastalarda biyopsi gerekiyordu, bu şart kaldırıldı.
-Hepatit B’li ve tedavi olması gereken hasta kararında hala karaciğer biyopsisi gerekli. Artık non-invazif metodlarla karaciğer fibrozisi, hastalığın derecesi belirlenebiliyor. Virolojik testler, görüntüleme, fibrozisi ölçen yöntemlerle bu karar rahatlıkla verilebilir.
EN BÜYÜK SORUN: Daha çok hastaya tanı koymak zorundayız. Böylece hastalarımızı tedavi edip sağlıklı yaşamalarını sağlarız, aynı zamanda bulaş kaynağını da azaltmış oluruz. Amaç kronik viral hepatitli hasta havuzunu küçültmek, 2030 hedeflerine ulaşmak…
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2030 HEDEFLERİ
Gerek hepatit B virusundan korunmak için üniversal (bütün toplumu kapsayan) etkin aşılama, bulaşı önleyici tedbirler ve etkin tarama yöntemleri ile tanı konulan hasta sayısının artması ve son derece etkili tedavilerin uygulanması ile;
- Mevcut hepatit B’li ve hepatit C’li hastaların %90’ına tanı konulması
- Tanı konulanların en az %80’ninin tedavi edilmesi
- Yeni hepatit B ve C infeksiyonunda %90 azalma sağlanması
- Böylece kronik viral hepatitlere bağlı ölümlerin %65 oranında azaltılması.. Bu 2030 yılı itibarı ile yaklaşık 5 milyon insanın sağlıklı olarak yaşamda kalması demektir.
AKILDA KALMASI GEREKENLER
- Gebelikte mutlaka annede viral hepatit testleri yapılmalı (HBsAg, anti-HBs ve anti-HBc IgG, anti-HCV, anti-HAV IgG ve ek olarak anti-HIV), test sonuçlarına göre önlem alınmalı
- Kural ve zorunlu uygulama olarak her yenidoğan bebeğe hepatit B aşısının ilk dozu hastanede ilk 24 saatte yapılmalıdır. İkinci doz ve üçüncü doz takvimine uyulmalıdır.
- Hepatit B taşıyıcı annede gebeliğin son 3 ayında gerekli ise bulaşma riskini azaltan antiviral ilaç tedavisi yapılır
- Hepatit B taşıyıcı annenin bebeğine doğar doğmaz ilk 12-24 saat içinde hepatit B immunglobulini ve hepatit B aşısının ilk dozu yapılır. İkinci ve üçüncü doz takvimine uyulur.
- Aşı olmamış çocuklar ve adölesanlar (13-19 yaş grubu) aşılanmalıdır.
- 18 yaş üzeri (19-59 yaş grubu) erişkin popülasyonda mutlaka en az bir kez bir viral hepatit tarama testleri yapılmalı
- Hepatit B testleri negatif olan 19-60 yaş arasındaki insanlara hepatit B aşısı yapılmalı. Risk grubunda olanlara öncelik tanınmalıdır.
- Risk grubunda olan 60 yaş üzerindeki kişilere hepatit B aşısı yapılmalı
Hepatit B İçin belirlenmiş Risk Grupları/Aşılanması Gerekenler
- Hepatit B’li kişilerin eşleri ve aile üyeleri
- Hepatit B sıklığının yüksek olduğu bölgelerde doğanlar, yaşayanlar
- Bebeklik ve çocukluk çağında aşılanmamış olanlar
- Cinsel yolla bulaşan hastalığı ve riskli cinsel yaşamı olanlar
- Hemodiyaliz ve organ nakli hastaları
- İmmun sistemi baskılanmış (hastalıklara veya ilaçlara bağlı) kişiler
- HCV veya HIV infeksiyonlu olan kişiler
- Karaciğer testleri yüksek olanlar (Viral olmayan karaciğer hastalığı)
- Damar içi uyuşturucu ilaç kullananlar
- Çok eşli cinsel hayatı olanlar, erkek homoseksüeller
Okumak için 